„LOSt in Gdańsk!” Słodka i słona – opowieść o dwóch wodach

LOST IN GDAŃSK! Słodka i słona – opowieść o dwóch wodach 

Gdańsk to ponadtysiącletnie miasto z bogatą historią. To właśnie tu mieści się Uniwersytet Gdański i Akademickie Centrum Języka Polskiego i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców, które przygotowało dla Ciebie wyjątkową ofertę.

„LOSt in Gdańsk! Słodka i słona – opowieść o dwóch wodach” to międzynarodowy kurs organizowany w ramach Blended Intensive Programme (BIP Erasmus+) przez Uniwersytet Gdański.

Obejmuje on kurs online oraz pobyt na Uniwersytecie Gdańskim dla nauczycieli i studentów. Kurs zaplanowano na  kwiecień 2025 r.:

• od 7 – 04 – 2025 do 11 – 04 – 2025 w trybie zdalnym,
• od 24 – 04 – 2025 do 30 – 04 – 2025 w trybie stacjonarnym w Gdańsku.

Ogólne założenia programu

„LOSt in Gdańsk! Słodka i słona opowieść o dwóch wodach” daje możliwość doświadczenia w wymiarze lokalnym globalnego rezonansu między dwiema siłami – cywilizacją i naturą, prowadzącego do szerokiej refleksji nad współczesną odsłoną humanizmu w duchu teorii More-than-Human. Definiujące Gdańsk i Pomorze współistnienie ziemi oraz morza, rzek i jezior w sposób niezwykle wyraźny uświadamia, jak wielkie znaczenie we wszelkich obszarach życia ma czynnik pozaludzki, jakim jest woda.

Nawiązując do Błękitnej Humanistyki, przyjrzymy się symbiozie tego, co ludzkie z tym, co „więcej-niż-ludzkie”, zwłaszcza w czasie niepokojów wywołanych zmianą klimatu, konfliktami militarnymi czy terroryzmem. Sprawdzimy także, jak na współcześnie zachodzące zmiany reaguje kultura i czy podpowiada nam, jakie działania w dobie braku pewności i poczucia bezpieczeństwa możemy podjąć na rzecz szeroko pojętej sustainability.

Nauczanie będzie miało głównie formę zajęć praktycznych w różnych miejscach Trójmiasta i Pomorza. Uczestnicy będą mieli okazję doświadczyć bliskiego kontaktu ze słodką, słoną i słonawą wodą: morzem, zatoką, rzeką i jeziorem, co wzbogaci refleksje nad ideą miasta jako bytu „ponadludzkiego” i teorią More-than-Human o cenny lokalny kontekst. Bezpośrednia eksploracja przestrzeni miejskiej pozwoli uczestnikom przyjrzeć się krajobrazowi kulturowemu Gdańska i jego związkom z regionalnymi tradycjami, historią i sztuką.

Zajęcia on-line

Ta część programu oferuje wgląd w dziedzinę studiów „więcej-niż-ludzkich” (More-than-Human) poprzez badanie jej współczesnego znaczenia i wyposażanie uczestników w narzędzia niezbędne do uwzględniania tej koncepcji w ich własnych przedsięwzięciach akademickich, literackich i twórczych. W obecnej epoce studenci z różnych wydziałów coraz częściej angażują się w działania dotyczące kwestii ekologicznych. Znaczna liczba studentów wyraża duże zainteresowanie istotnymi ramami teoretycznymi dotyczącymi ekologii i wraz z rówieśnikami i pracownikami wydziałów aktywnie uczestniczy w dyskusjach na tematy powiązane z tym zagadnieniem. Dlatego kluczową siłą naszego programu jest jego praktyczny charakter, obejmujący transdyscyplinarne projekty badawcze. Ta część kursu została poświęcona zagadnieniom: literatura, filozofia, sztuka, natura, ruch, taniec, kultura kaszubska.

Zajęcia stacjonarne w Gdańsku 

Program będzie kładł szczególny nacisk na przybliżenie kultury polskiej z perspektywy Gdańska i Pomorza. Przeprowadzone zajęcia pozwolą na zwiększenie kompetencji międzykulturowych uczestników i wzmocnienie zainteresowania kulturą polską wśród obcokrajowców. Zaplanowane zajęcia przedstawią również lokalną kulturę z perspektywy globalnej, co przyczyni się do lepszego zrozumienia specyfiki kulturowej regionu pomorskiego. Przyjmując punkt widzenia wykraczający poza perspektywę ludzką, mamy przywilej studiowania natury i kultury oraz odkrywania tego, w jaki sposób można z ich udziałem realizować nowe formy solidarności. Ta współczesna praktyka jest inspirowana kryzysami ekologicznymi, o których jakże często donoszą obecnie media. Naszym celem nie jest wymyślanie rozwiązań, ale budowanie odporności, branie odpowiedzialności za nasze i przyszłe pokolenia oraz zastanawianie się, wspólnie ze społecznością studencką, w jaki sposób możemy wprowadzać pozytywne zmiany w otaczającym nas, dynamicznym świecie. Będziemy czytać teksty i odbywać liczne wycieczki po okolicy. Na koniec zachęcimy uczestników do stworzenia krótkiego filmu (z komentarzem) integrującego teorię z kreatywnymi eksploracjami, których doświadczyli w ciągu tygodnia.

Gdańsk filmowy:

Gdańsk od zawsze przyciągał filmowców. W scenerii Starego Miasta i na nadmorskich plażach powstawały ciekawe obrazy, które na stałe weszły do kanonu polskiej kinematografii.

Historia Gdańska, który z uwagi na barwną i skomplikowaną przeszłość jest wyjątkowym miastem na mapie Polski, często stawała się tematem filmowych opowieści. Jednakże filmy z Gdańskiem w tle to także często obrazy bardzo intymne, osobiste. 

Podczas naszych spotkań pokażemy Ci ciekawe polskie filmy z Gdańskiem w tle – filmy zrealizowane w Gdańsku, mówiące o Gdańsku lub będące dziełem gdańskich twórców. Filmy osadzone w Trójmieście, dotyczące kultury, architektury Gdańska, lecz jednocześnie poruszające tematy uniwersalne, takie jak wielokulturowość, wolność, emigracja, kondycja współczesnego człowieka. 

Kultura i natura Kaszub:

Opowiemy Ci o mało znanej w świecie kulturze naszego regionu!

Kaszuby to niezwykły region z bogatą historią. To wyjątkowe tradycje, które choć zrodziły się dawno temu, wciąż są obecne w życiu lokalnej społeczności.

Na zajęciach opowiemy o języku kaszubskim, kaszubskiej kuchni i sztuce naszego regionu.

Podczas zajęć poznasz tajniki tańca, weźmiemy Cię na wycieczkę na Kaszuby, żebyś mógł/mogła zachwycić się piękną przyrodą Trójmiasta i jego okolic oraz poznać wyjątkowe tradycje i historię miejsca, w  którym żyjemy.

Literatura i sztuka:

Literacki i artystyczny Gdańsk. Literatura i sztuka w perspektywie lokalnej i translokalnej.

Poznasz literaturę i sztukę związaną z Gdańskiem.

Będziesz miał okazję wczytać się w teksty literackie i przyjrzeć się dziełom artystycznym z perspektywy pytań nurtujących nas w dzisiejszej codzienności. Zanurz się razem z nami w literaturę i sztukę z perspektywy glokalnej. Zastanówmy się wspólnie, czy literatura i sztuka odpowiadają na wyzwania globalne, w jaki sposób podejmują zagadnienia budowania rezyliencji i dobrostanu. 

Podczas zajęć będziesz mógł wybrać się na spacer literacki po dzielnicach Gdańska, będziemy szukać śladów bohaterów literackich. Odwiedzimy  Muzeum Emigracji w Gdyni i poznamy długie, ekscytujące i często okrutnie trudne podróże Polaków do innych krajów – w poszukiwaniu azylu politycznego lub lepszego życia. Wybierzemy się do Europejskiego Centrum Solidarności, żeby poznać historię i osiągnięcia tego unikalnego ruchu społecznego. Poznamy także współczesną sztukę tworzoną w Trójmieście.

Kultura kulinarna Pomorza:

W części kulinarnej kursu zagłębimy się w historię i tradycje związane z kuchnią Pomorza. W naszej opowieści wkroczmy w świat skrajności, w którym przepych gdańskich uczt, podczas których lały się trunki z płatkami prawdziwego złota, miesza się z prostymi kaszubskimi posiłkami, w których jedną z głównych ról grają śledzie. Będziemy biesiadować w krzyżackich zamkach i mieszczańskich salonach, razem z gdańskimi bówkami wybierzemy się do szynków przepełnionych śmiechem, a z przekupkami z Targu Rybnego zjemy musztardową zupę.

Dzięki naszym zajęciom dowiedz się: 

• jaki rytuał towarzyszył piciu ulubionego napitku gdańskich bówków, czyli portowych rozrabiaków, i jaka była kara za jego złamanie;
• jakie dania i wywary lecznicze podawano chorym;
• jakich talerzy używali bogaci mieszczanie w XVIII wieku;
• który słynny astronom zajmował się w Gdańsku wytwarzaniem piwa;
• co jada się do dziś podczas wizyt u babci na Kaszubach;
• do czego w kuchni wykorzystywano róg jelenia;
• kto wymyślił słynny gdański napój z dodatkiem płatków prawdziwego złota.

Dr Irena Chawrilska

Dr Rick Dolphijn

Dr Dawid Weisbrodt

Absolwent Geografii fizycznej, doktor nauk biologicznych w zakresie ekologii. Adiunkt w Zakładzie Geomorfologii Czwartorzędu Uniwersytetu Gdańskiego, tutor akademicki, nauczyciel geografii, edukator ekologiczny. Wykonawca Państwowego Monitoringu Środowiska.

Zainteresowania badawcze

Wpływ człowieka na ekosystemy, rekonstrukcje zmian środowiska, zastosowanie innowacyjnych metod dydaktycznych w edukacji ekologicznej.

Dr Michał Pruszak

Doktor nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa. Absolwent filologii polskiej. Filmoznawca. Specjalista w Akademickim Centrum Języka Polskiego i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców na Uniwersytecie Gdańskim. Współautor książek: Polish for sustainability? Kultura polska a wyzwania globalne (2022), LOST in Gdańsk! Polish culture in the age of uncertainty (2023). Członek Zespołu ekspertów przy Państwowej Komisji do spraw Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego. Członek Polskiego Towarzystwa Szekspirowskiego.

Zainteresowania badawcze

glottodydaktyka polonistyczna, pogranicza i korespondencje kultur w procesie edukacji, film jako narzędzie dydaktyczne, transpozycje intersemiotyczne w literaturze, recepcja twórczości Williama Szekspira.

Dr Martyna Wielewska-Baka

Filolożka, pasjonatka dydaktyki, tutor akademicki, gdańszczanka z urodzenia, a obecnie gdynianka. W literaturę i kulturę polską wprowadza studentów polskich i studentów Erasmusa na kierunku Cultural Communication. Autorka monografii poświęconej związkom humanistyki i nauk ścisłych. Jej naukowe zainteresowania oscylują również wokół społecznych, politycznych i kulturowych aspektów konfliktu izraelsko-palestyńskiego.

Dr Sonia Czaplewska

Gdańszczanka od pokoleń, kochająca wszystko, co związane z kulinariami. Z wykształcenia filolożka, japonistka, lektorka języka polskiego jako obcego i dietetyczka. Stypendystka rządu japońskiego, która wykłada na Uniwersytecie Jagiellońskim i współpracuje z Uniwersytetem Gdańskim i Tokyo University of Foreign Studies. Jedną ze swoich prac dyplomowych poświęciła kulturze kulinarnej Gdańska, tworząc miniprzewodnik kulinarno-historyczny.

Dr Katarzyna Pastuszak