Relacja z realizacji projektu „LOSt in Gdańsk! Lokalny, otwarty, solidarny – narracje o wielokulturowym Gdańsku”
W roku akademickim 2022/2023 Akademickie Centrum Języka Polskiego i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców zrealizowało projekt „LOSt in Gdańsk! Lokalny, otwarty, solidarny – narracje o wielokulturowym Gdańsku”, przeprowadzony w ramach programu „SPINAKER– Intensywne Międzynarodowe Programy Kształcenia”. Główne cele programu, które wyznaczone zostały przez Narodową Agencję Wymiany Akademickiej, dotyczyły wzrostu zainteresowania ofertą kształcenia w polskich instytucjach nauki i szkolnictwa wyższego wśród zagranicznych studentów i doktorantów, wzrostu udziału zagranicznych studentów i doktorantów w programach kształcenia na polskich uczelniach, a także poszerzenia oferty intensywnych międzynarodowych programów kształcenia, realizowanych także w formule hybrydowej lub zdalnej.
Projekt „LOSt in Gdańsk!” był realizowany od października 2022 do sierpnia 2023 r. przez Akademickie Centrum Języka Polskiego i Kultury Polskiej we współpracy z Wydziałem Filologicznym i Centrum Zrównoważonego Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego.
Głównym celem projektu „LOSt in Gdańsk!” było stworzenie oraz zrealizowanie dwóch intensywnych międzynarodowych programów kształcenia dla studentów uczelni zagranicznych, obcokrajowców zainteresowanych polskim językiem i polską kulturą, chcących poznać je bliżej, zwłaszcza z perspektywy lokalnej. W projekcie skoncentrowano się na przybliżaniu kultury polskiej z perspektywy Gdańska i Pomorza. Zgodnie z założeniami autorów projektu, zrealizowane zadania miały przyczynić się do wzbudzenia zainteresowania ofertą kształcenia Uniwersytetu Gdańskiego oraz kulturalną ofertą Gdańska i Pomorza, a także do zwiększenia udziału uczestników projektu w programach proponowanych przez gdańską uczelnią. Zdobyte doświadczenie ma przełożyć się na poszerzenie oferty intensywnych międzynarodowych programów kształcenia w przyszłości.
Udział Akademickiego Centrum Języka Polskiego w programie pozwolił na zaproszenie do Gdańska ciekawych gości z zagranicznych uczelni. W maju Uniwersytet Gdański odwiedził Profesor Kōji Morita, nauczyciel akademicki oraz kierownik Katedry Języka Polskiego na Tokijskim Uniwersytecie Studiów Międzynarodowych (Tokyo University of Foreign Studies). Prof. Morita odbył spotkanie ze studentami i pracownikami naszej uczelni, przybliżył zagadnienie odbioru twórczości Czesława Miłosza w Japonii oraz przedstawił wiersze polskiego noblisty we własnym przekładzie na język japoński.
W czerwcu Gdańsk odwiedziła Doktor Yuliiia Vaseiko, docent Katedry Polonistyki i Przekładu Wołyńskiego Uniwersytetu Narodowego im. Łesi Ukrainki w Łucku. Dr Vaseiko spotkała się ze studentami wydziału Filologicznego Uniwersytetu Gdańskiego, dla których poprowadziła zajęcia, wygłosiła także wykład w ramach cyklu „GlottoTalk”. Nasza gościni wzięła udział w dyskusji na temat transferu językowego w nauczaniu języka polskiego jako obcego.
Zajęcia dla uczestników projektu „LOSt in Gdańsk!” poprowadzone zostały w formule zdalnej i formule stacjonarnej. Warsztaty zdalne skierowane były do studentów Wołyńskiego Uniwersytetu Narodowego im. Łesi Ukrainki, odbyły się w dniach od 8 do 26 maja w wymiarze 12 godzin. Dotyczyły one kina polskiego (filmów, autorów i wydarzeń związanych z Trójmiastem), literatury i sztuki polskiej (działa nawiązujące do historii Gdańska, twórcy pochodzący z Pomorza), kultury kaszubskiej i kuchni regionalnej.
Zajęcia stacjonarne zorganizowane zostały w formie szkoły letniej w dniach od 28 lipca do 11 sierpnia w wymiarze 60 godzin (dodatkowo 2 godziny zajęć przeprowadzono w trybie zdalnym). Do Gdańska przyjechało dwadzieścioro studentów polonistyki z Tokijskiego Uniwersytetu Studiów Międzynarodowych z Japonii, którzy przez dwa tygodnie poznawali kulturę, tradycje i historię Pomorza, dowiadywali się istotnych i ciekawych rzeczy na temat filmów, literatury i sztuki powiązanych z Gdańskiem i jego okolicami. Brali udział w wycieczkach po okolicach Trójmiasta, w trakcie których kosztowali przysmaków kaszubskiej kuchni.
W ramach zajęć filmowych uczestnicy „Szkoły Letniej LOSt in Gdańsk!” obejrzeli dwa filmy: „Do widzenia, do jutra” w reżyserii Janusza Morgensterna oraz „Wałęsa. Człowiek z nadziei” w reżyserii Andrzeja Wajdy. Przed oboma seansami miały miejsce prelekcje, zaś po projekcjach odbyły się spacery po ważnych i rozpoznawalnych rejonach Gdańska. Po filmie „Do widzenia, do jutra” uczestnicy zajęć poznawali nasze miasto, wędrując po jego ulicach śladami filmowych bohaterów. Po filmie „Wałęsa…” studenci odwiedzili Stocznię Gdańską, gdzie wzięli udział w spacerze z przewodniczką, która opowiedziała im o znaczących historycznych wydarzeniach związanych z tym miejscem, ale też o codziennym życiu pracowników Stoczni – co ważne, także z perspektywy kobiet.
Historię Pomorza i Polski studenci poznawali także podczas wizyty w Muzeum Emigracji w Gdyni. „Brama do Ameryki”, „warzywo, które zmieniło świat”, „szlak Gdynia-Ameryka” – te hasła to tylko niektóre z elementów układanki, które uczestnicy „Szkoły Letniej LOSt in Gdańsk!” musieli znaleźć, wcielając się w detektywów i przewodników muzealnych. Podczas muzealnej wędrówki odkryli transatlantyk „Batory”, dotarli do lasów Syberii i na nabrzeża Ameryki.
Liczne wycieczki, w których brali udział uczestnicy projektu, często miały wyraźny kontekst literacki. W roku Wisławy Szymborskiej podczas spotkań z gośćmi z Japonii nie mogło zabraknąć twórczości tej wybitnej poetki. Studenci czytali wiersze „Utopia” i „Pod jedną gwiazdką”, żeby w dalszej kolejności pojechać na Zaspę i przyjrzeć się muralowi znajdującemu się na fasadzie budynku pod adresem Dywizjonu 303 9d, a także pozostałym dziełom tworzącym galerię murali w tej dzielnicy Gdańska. Wystawa w Galerii Łaźnia 2 „TSAIBERNETYKA: transgeneracyjna sztuka cybernetyczna” była dowodem na to, że dzięki sztuce cybernetycznej możemy doświadczyć spotkania ludzkiego i nie-ludzkiego, a poprzez wdrażanie zasad cybernetyki można tworzyć dynamiczne systemy ochrony zdrowia podnoszące jakość powietrza.
Uczestnicy szkoły letniej czytali także słynną i ważną dla tożsamości gdańszczan książkę, „Weisera Dawidka” Pawła Huellego. Próbowali interpretować powieść ze współczesnej perspektywy – wojny w Ukrainie i obecności ukraińskich uchodźców w Polsce. Usiłowali także znaleźć odpowiedź na pytanie: Kim jest Inny dla Polaków dzisiaj? Na zakończenie warsztatów, przemierzając Wrzeszcz i Oliwę, uczestnicy poszukiwali grobu Horsta Mellera i dawnego „wiaduktu Weisera”.
Także odwiedziny w Europejskim Centrum Solidarności miały literacki wymiar. Studenci nie tylko zagłębili się w historyczne wątki okresu PRL-u, lecz także starali się zrozumieć artystów tamtego okresu: pisarzy, muzyków, reżyserów. Na koniec wizyty przeczytali „Potęgę smaku” Zbigniewa Herberta, żeby zastanowić się nad postawą młodych ludzi w czasach komunizmu i poszukać w wierszu odwołań do tego trudnego okresu w historii Polski.
Wędrówki po Pomorzu miały także wymiar kulinarny. Poszukiwaniom grobu mennonity Ambrosiusa Vermöllena w bazylice Mariackiej oraz odwiedzinom u państwa Uphagenów towarzyszyły przystanki przy suto zastawionym stole, podczas których uczestnicy rozsmakowywali się w specjałach kuchni kaszubskiej, m.in. zupie musztardowej i śledziach w śmietanie z ziemniakami oraz tradycyjnych gdańskich trunkach.
Wycieczka na Kaszuby Północne był kolejnym wydarzeniem wypełnionym szeregiem atrakcji: od sezonowego ciasta na zamku w Rzucewie i odwiedzin u łowców fok, przez kaszubskie przyśpiewki w Pucku i dramatyczną historię rodziny Krokowskich, pyszny rosół i regionalne frykasy oraz ponad 550-letnią księgę i inne skarby w Żarnowcu, po chwilę zadumy w Piaśnicy i architektoniczną ciekawostkę w Wejherowie.
W Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej uczestnicy „Szkoły Letniej LOSt in Gdańsk!” wzięli udział warsztatach, podczas których mieli okazję własnoręcznie przyozdobić torby wybranym kaszubskim wzorem. Tak stworzone dzieła posłużyły za praktyczną pamiątkę, do której mogli schować wszelkie inne skarby zgromadzone podczas spaceru po Wejherowie.
Studenci poznawali polską kulturę i tradycje nie tylko poprzez smaki, literaturę, film, sztukę czy historię, ale także poprzez taniec. Okazją do tego były warsztaty poświęcone tradycyjnym polskim tańcom. Nauka poloneza nie stanowiła dużego wyzwania dla naszych japońskich gości, za to dostarczyła im dużo zabawy.
Po dwóch tygodniach spotkań, warsztatów, rozmów i wycieczek po Pomorzu przyszedł czas pożegnania. Wszyscy uczestnicy „Szkoły Letniej LOSt in Gdańsk!” otrzymali poświadczenie uczestnictwa w naszym projekcie. Bardzo dziękujemy wszystkim studentom za zaangażowanie i pozytywny nastrój. Cieszymy że mogliśmy podzielić się z nimi naszą miłością do Gdańska i Kaszub.
Realizacja projektu kończy się opublikowaniem serii podcastów w języku angielskim, japońskim i chińskim, w których zaprezentowane zostały zagadnienia stanowiące temat spotkań ze studentami podczas szkoły letniej. Nagrania są dostępne na kanale YouTube Akademickiego Centrum Języka Polskiego i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców UG. Podsumowaniem projektu jest także publikacja pt. „LOSt in Gdańsk! Polish Culture in the Age of Uncertainty”, zawierająca wywiady z uczestnikami i organizatorami zajęć, teoretyczne rozważania na temat roli literatury, tradycji i sztuki w dzisiejszym świecie, jak też propozycje scenariuszy zajęć poświęconych lokalnej kulturze w nauczaniu języka polskiego jako obcego.
Zachęcamy także do obejrzenia filmu stanowiącego relację z zajęć „Szkoły Letniej LOSt in Gdańsk!”: https://youtu.be/uosqkd7HY7U.
Program SPINAKER jest finansowany przez Narodową Agencję Wymiany Akademickiej (NAWA) ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój (projekt pozakonkursowy pt. „Wsparcie zdolności instytucjonalnej polskich uczelni poprzez tworzenie i realizację międzynarodowych programów studiów”, III Oś priorytetowa „Szkolnictwo wyższe dla gospodarki i rozwoju”, Działanie 3.3. pt. „Umiędzynarodowienie polskiego szkolnictwa wyższego”).